جرم گیری دندان (بروساژ) چیست؟
جرمگیری دندان (Teeth Scaling) یک روش پاکسازی دندان از پلاکها و جرمهایی است که روی سطح دندان یا زیر خط لثه تشکیل میشوند. این پلاکها و جرمها نتیجه فعالیت باکتریهای دهانی هستند که میتوانند به دندانها و لثهها آسیب برسانند. جرمگیری دندان با استفاده از ابزارهای خاصی که میتوانند پلاکها و جرمها را از دندانها جدا کنند، انجام میشود. این روش میتواند جلوی پوسیدگی دندان و التهاب لثه را بگیرد.
جرم گیری دندان می تواند به روش های مختلفی انجام شود. برخی از روش های جرم گیری عبارتند از:
جرم گیری دستی: در این روش، دندانپزشک با استفاده از ابزار های خاصی مانند کیورت، اسکیلر و پروب، جرم ها و پلاک های دندانی را از روی دندان و لثه برمی دارد. این روش معمولاً برای جرم گیری سطحی و کم عمق استفاده می شود.
جرم گیری اولتراسونیک: در این روش، دندانپزشک با استفاده از یک دستگاه اولتراسونیک که امواج صوتی با فرکانس بالا را تولید می کند، جرم ها و پلاک های دندانی را از بین می برد. این روش معمولاً برای جرم گیری عمیق و سخت استفاده می شود.
جرم گیری لیزری: در این روش، دندانپزشک با استفاده از یک دستگاه لیزر که نوری با طول موج خاص را تاباند، جرم ها و پلاک های دندانی را از بین می برد. این روش معمولاً برای جرم گیری دقیق و کم درد استفاده می شود.
علت ایجاد جرم روی دندان
زرد شدن دندان ها می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آن ها عبارتند از:
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: اگر به طور منظم و صحیح مسواک نزنید، مواد غذایی و باکتری ها می توانند روی دندان ها و لثه ها ماندگار شوند و باعث تشکیل پلاک و جرم دندانی شوند. پلاک و جرم دندانی می توانند رنگ دندان ها را زرد کنند و به مینای دندان آسیب برسانند.
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی و اسیدی: برخی از مواد غذایی و نوشیدنی ها مانند چای، قهوه، شکلات، نوشابه، آبلیمو و غیره می توانند رنگ دندان ها را تغییر دهند و باعث زرد شدن آن ها شوند. این مواد می توانند همچنین باکتری ها را تغذیه کنند و اسیدهایی را تولید کنند که به مینای دندان حمله می کنند.
استفاده از دخانیات و مواد مخدر: سیگار، قلیان، ماری جوانا و سایر مواد دخانی و مخدر می توانند باعث زرد شدن دندان ها شوند. این مواد نیز باکتری ها را تحریک می کنند و اسیدهایی را تولید می کنند که به مینای دندان آسیب می رسانند. علاوه بر این، این مواد می توانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کنند و مقاومت لثه ها را در برابر عفونت ها کاهش دهند.
بیماری های دندان و لثه: برخی از بیماری های دندان و لثه مانند پریودنتیت، گینگیویت، کاریس و غیره می توانند باعث زرد شدن دندان ها شوند. این بیماری ها می توانند باعث تجمع پلاک و جرم دندانی، خونریزی و التهاب لثه، تراشیدگی و افتادگی دندان و حتی از دست رفتن دندان شوند.
عوامل ژنتیکی و سنی: برخی از افراد به طور مادرزادی دارای رنگ دندان های زرد هستند که می تواند به وضعیت مینای دندان یا عوامل ژنتیکی مربوط باشد. همچنین با پیر شدن، مینای دندان می تواند ساییده شده و لایه زیرین آن که به نام دنتین شناخته می شود و رنگ زرد دارد، مشخص شود.
مصرف برخی از داروها و مکمل ها: برخی از داروها و مکمل ها مانند تتراسایکلین، مینوسایکلین، آهن، فلوراید و غیره می توانند باعث زرد شدن دندان ها شوند. این داروها و مکمل ها می توانند به مینای دندان نفوذ کنند و رنگ آن را تغییر دهند.
برای جلوگیری از زرد شدن دندان ها، باید به رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت دهید و به طور منظم و صحیح مسواک بزنید. همچنین باید از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی و اسیدی، استفاده از دخانیات و مواد مخدر، مصرف برخی از داروها و مکمل ها پرهیز کنید یا آن ها را با مشورت دندانپزشک مصرف کنید. علاوه بر این، باید به طور دوره ای به دندانپزشک مراجعه کنید و جرم گیری دندان انجام دهید. جرم گیری دندان می تواند پلاک و جرم دندانی را از بین ببرد و رنگ دندان ها را روشن تر کند.
مراحل انجام جرم گیری دندان چگونه است؟
فرآیند جرم گیری دندان ها شامل چند مرحله می شود که برای انجام آن به شیوه زیر عمل می کنند:
۱- بی حسی موضعی
چون در طول جرم گیری دندان ممکن است بیمار درد را تجربه کند و مانع از ادامه جرم گیری شود، دندانپزشک با تزریق داروی بی حس کننده، قسمتی از دهان را که قرار است جرم گیری شود، بی حس می کند و سپس مراحل بعدی را شروع می کند.
۲- جرم گیری ناحیه موردنظر با مواد مناسب
پس از بی حسی موضعی و آماده شدن ناحیه موردنظر، دندانپزشک با استفاده از تجهیزات (ابزار اولتراسونیک) و مواد مخصوص نواحی مختلف مانند زیر و بین لثه، انتهای تاج دندان و اطراف ریشه را جرم گیری و پاکسازی می کند. البته در صورت نیاز و بر اساس دستور دندانپزشک نواحی ریشه به صورت عمودی و چرخشی خراش داده شده و تمیز می شود. (به دلیل اینکه کیفیت جرم گیری دندان بسیار به نوع و مدل تجهیزات، میزان تخصص دندانپزشک و روش جرم زدایی وابسته است، پیشنهاد می کنیم حتماً از بهترین مراکز جرم گیری دندان استفاده کنید.)
۳- روت پلنینگ
همانطور که در ابتدا گفته شد وضعیت دندان بیماران با هم متفاوت است. گاهی اوقات انواع باکتری، پلاک و تارتار به زیر لثه نفوذ کرده و با جرم گیری اولیه کاملاً برطرف نمی شوند. در این صورت طی یک فرآیند تخصصی به نام روت پلنینگ تمامی ناهمواری ها و باکتری زیر لثه ای پاکسازی شده و همه عفونت ها و پلاک ها از بین می روند. البته باید توجه داشته باشید در برخی موارد با روت پلنینگ یک لایه بسیار کوچک از دنتین دندان (لایه دوم دندان) حذف می شود و چون دنتین زیر مینای دندان قرار دارد، تمامی باکتری ها، عفونت ها و پلاک ها به طور کامل از بین می روند.
۴- شستشوی نهایی لثه و دندان ها
در نهایت نیز برای استحکام جرم گیری دندان، نواحی جرم گیری شده و در صورت نیاز کل فضای دهان و دندان ها شستشو داده می شود. تا اگر باکتری، پلاک و تارتار در بین دندان ها و شیار لثه باقی مانده، از بین برود و بیمار برای مدت زمان طولانی از عفونت لثه و دندان ها محافظت شود.
فواید جرم گیری دندان
جرم گیری دندان چندین فایده دارد که میتوان به اینها اشاره کرد:
1- جلوگیری از پوسیدگی و کرم خوردن دندان ها که میتواند سبب مشکلات دهان، فک و لثه شود.
2- ممانعت از بیماری پریودنتال که ناشی از عفونت ریشه و عصب دندان ها است و میتواند منجر به از دست دادن دندان شود.
3- رفع لکه و حالت زردی دندان ها که ناشی از مصرف غذا، نوشیدنی و دخانیات است و میتواند زیبایی لبخند را کاهش دهد.
4- از بین رفتن بوی بد دهان که ناشی از خرابی و پوسیدگی دندان ها یا وجود باکتری و کلکولوس در بین دندان ها است و میتواند اعتماد به نفس را آسیب بزند.
معایب جرم گیری دندان
جرم گیری دندان ها با وجود مزایایی که دارد ممکن است برخی اثرات منفی نیز بر لثه و دندان ها داشته باشد. در زیر به صورت خلاصه به برخی از این اثرات منفی اشاره می کنیم:
1- آسیب لثه جرم گیری دندان ها ممکن است باعث آسیب رسیدن به بافت لثه و ایجاد زخم و التهاب در آن شود.
2- افزایش حساسیت دندان ها جرم گیری دندان ها ممکن است باعث برداشتن لایه محافظ دندان مانند مینا یا دنتین شده و در نتیجه حساسیت دندان ها به سرما، گرما، شیرینی و ترشی افزایش یابد.
3- آسیب عصب و ورم لثه جرم گیری دندان ها ممکن است باعث آسیب رسیدن به عصب دندان و ایجاد درد، سوزش و ورم در لثه شود.
4- خونریزی جرم گیری دندان ها ممکن است باعث خونریزی از لثه و افزایش خطر ابتلا به عفونت های دهانی شود.
مراقبت های بعد از جرمیگیری دندان
جرم گیری دندان ها یک فرآیند است که برای حفظ سلامت دندان ها و لثه ها انجام می شود. اما بعد از جرم گیری دندان ها برخی احتیاطات لازم است که به آن ها توجه کنید. در زیر به برخی از این احتیاطات اشاره می کنیم:
1- بی حسی موضعی: اگر دندانپزشک برای جرم گیری دندان ها از بی حسی موضعی استفاده کرده باشد، باید تا دو ساعت بعد از جرم گیری دندان ها از خوردن چیزی خودداری کنید. چون ممکن است دندان ها و لثه ها حساس باشند و خوردن غذا باعث آسیب دیدن آن ها شود.
2- دخانیات و قلیان: استعمال دخانیات و قلیان بعد از جرم گیری دندان ها ممنوع است. چون این مواد باعث کند شدن فرآیند بهبودی و افزایش خطر عفونت می شوند. باید حداقل تا سه روز بعد از جرم گیری دندان ها از این مواد دوری کنید.
3- استفاده ازغذاهای نرم: بعد از جرم گیری دندان ها دندان ها و لثه ها حساس می شوند و نیاز به استراحت دارند. برای همین باید تا ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از جرم گیری دندان ها از خوردن غذاهای سخت و تند خودداری کنید و فقط از غذاهای نرم و ملایم استفاده کنید.
4- مسواک زدن و نخ دندان: بعد از جرم گیری دندان ها باید به مراقبت از دندان ها و لثه ها ادامه دهید. اما باید مراقب باشید که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به آرامی و ملایم انجام دهید تا حساسیت دندان ها بیشتر نشود.
5- دهانشویه با آب نمک: اگر بعد از جرم گیری دندان ها لثه ها تورم و التهاب داشته باشند، می توانید از دهانشویه با آب نمک گرم استفاده کنید. این کار را می توانید سه بار در روز انجام دهید تا تورم و التهابات کاهش یابند.
6- مصرف منظم آنتی بیوتیک: اگر دندانپزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد، باید آن را به موقع و طبق دستورالعمل مصرف کنید. چون آنتی بیوتیک ها کمک می کنند تا عفونت های احتمالی را پیشگیری و درمان کنند.